Zoa is arts. Jong, bevlogen en in mijn ogen bijzonder omdat ze haar medische achtergrond met een diepgaande spirituele visie verbindt.
Ik spreek met Zoa en ze vertelt me over haar passie om met vrouwen te werken:
‘In mijn ogen staat de vrouw in de huidige gezondheidszorg in de luwte. De zorg wordt grotendeels bepaald op basis van onderzoek dat door en bij witte mannen wordt gedaan. Een mannelijke manier van kijken kan nuttig zijn, maar het kan ook ontkrachtend werken. Ik vind het belangrijk om bij een medisch probleem op zoek te gaan naar de kern. Geen symptoombestrijding dus, maar zoeken naar wat een ‘probleem’ aan de patiënt wil vertellen. Ik kijk holistisch, vanuit verschillende visies. In feite wil ik de ziel van de vrouw bevrijden. Het is voor mij alsof de vrouw in duizend stukjes is gebroken en dat ik die stukjes bij elkaar wil rapen en naar het licht brengen.’
Haar woorden raken me. Ik leg Zoa voor dat ik vleesbomen in mijn baarmoeder heb. Niets vreselijks, ze verdwijnen vanzelf weer in de overgang, maar het zorgt wel voor behoorlijk wat maandelijks bloedverlies, waardoor ik ijzertabletten moet slikken om bloedarmoede te voorkomen. Een half jaar geleden stelde mijn (nota bene antroposofische) huisarts het gebruik van medicatie voor om het bloeden te stoppen. Huh? Dat leek me dus een noodmiddel dat ik alleen zou gebruiken als ik echt zo ongeveer dood zou bloeden. Verder was er niet veel aan te doen, behalve een operatie (iets met een ‘tosti-ijzer’ en de boel leegzuigen *kuch*), maar ook daarvoor vond ik het probleem niet erg genoeg. Ik stapte het alternatieve circuit in (acupunctuur, chinese kruiden, shiatsu, baarmoederhealings) maar hoewel ik voor andere medische dingetjes daar eerder wel baat bij had, levert dit vooralsnog voor dit probleem nog geen resultaat op.
Zoa wil in de nabije toekomst een eigen vrouwencentrum opzetten. Dan zou ik dus met mijn klacht naar haar centrum kunnen komen. Ik vraag hoe mijn behandeling er daar dan uit zou zien.
Zoa: ‘Ik werk dan in een team met verschillende behandelaars, waarbij we met elkaar kijken wat we iemand kunnen bieden. Ik neem de tijd voor een consult, waarbij ik niet alleen vraag naar de fysieke symptomen, maar ook bijvoorbeeld naar je voeding, je familiebanden, hoe je omgaat met je vrouwelijkheid, welke overtuigingen je daarover hebt etc. Het consult is een continue dans tussen het vergroten van bewustzijn, het stellen van vragen en het geven van informatie. Met elkaar kijken we waar die dans naar toe wil bewegen. Jij bepaalt als cliënt welke lijn je wilt volgen. Misschien is dat regulier, misschien alternatief en misschien een combinatie. Dat is wat jij als patiënt uiteindelijk zelf bepaalt. Vleesbomen kun je zien als een puur fysiek probleem, maar ik zie het breder. Het gaat om woekering, een verwonding van het vrouwelijke, iets wat aandacht in je systeem vraagt. Welke ballast mag jij gaan loslaten?’
Als ze dit zo vertelt, moet ik denken aan de visie van de TCM (Traditional Chinese Medicine). Ik vraag haar of die studie niet veel meer iets voor haar was geweest dan de westerse geneeskunde?
Zoa: ‘Klopt ja. Mijn opleiding westerse geneeskunde geeft me een basis en van daaruit een zekere veiligheid, een kader. Maar voor mij was het absoluut een opleiding zonder bezieling. Juist de aanvullende alternatieve opleidingen die ik er ook altijd naast heb gedaan, hebben mijn ziel geraakt. Het is dus een hele zoektocht: hoe kan ik mijn arts-zijn combineren met het willen bevrijden van de ziel van de vrouw? De hele opleiding is vormgegeven vanuit een wit, mannenperspectief, terwijl ik sta voor vrouwelijkheid en diversiteit. Hoe kunnen die twee werelden als gelijkwaardige polen elkaar vinden en hun handen ineen slaan?’
Concreet is Zoa al prachtig bezig. Ze heeft al een paar jaar een Yoni Tempel, waar ze samen met twee andere prachtvrouwen bijeenkomsten organiseert. Daarnaast heeft ze de stichting ‘Vrouwenkracht en Diversiteit’ opgezet, die de brug gaat zijn naar het vrouwencentrum dat ze op gaat zetten. Deze stichting staat voor het bevrijden en bekrachtigen van de vrouwenkracht in vrouwen én mannen en ondersteunt projecten die bij die visie passen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een project rond vrouwenhulpverlening in de reguliere zorg, een flashmob of het helpen van mensen met fondsen vinden voor projecten. De stichting wil een shift maken van een mannelijke, patriarchale samenleving naar een inclusieve samenleving waarbij de mannelijke en vrouwelijke energie in balans is.
Ik vraag Zoa of ze weerstand op haar pad tegenkomt. ‘Natuurlijk. Laatst solliciteerde ik ergens. De directrice was een vrijgevochten vrouw van de emancipatie-generatie: ”Vrouwen zijn gelijk aan mannen.” Prachtig, maar daarmee kan je ook de kracht van het vrouwelijke ontkennen. Ik vroeg of ik in die baan mijn werk zou mogen aanpassen aan mijn maandelijkse cyclus. Ze viel stijl achterover. Zij zag mijn erkenning van het vrouwelijke als een achteruitgang en met zoiets kon ik dus echt niet aankomen.’
Ook in haar privéleven komt Zoa uitdagingen tegen. Haar roots liggen in de Surinaamse cultuur en ze is op Curaçao geboren, in de wond van de nasleep van een slavernijverleden. Ze heeft er onmiskenbaar segregatie, onderlinge haat en stigmatisering gevoeld. Ze heeft gezien hoe de zwarte bevolking in een wit dominant systeem structureel minder kansen krijgt, maar het slachtofferschap heeft te overstijgen en zichzelf als gelijkwaardig aan de witte medemens te zien heeft. Evengoed heeft ze gezien hoe witte mensen de pijn van zwart vaak niet zien of erkennen, zich bij een confrontatie hiermee ongemakkelijk voelen en het liefst de andere kant op kijken.
En toen viel ze een aantal jaar geleden als hoogopgeleide vrouw voor een laagopgeleide zwarte man uit Ethiopië. Een shock voor haar familie. Zijn werkvergunning als kunstenaar werd in januari voorlopig afgewezen, hij heeft geen geboortecertificaat omdat hij niet geregistreerd is in eigen land en is vooralsnog dus ongedocumenteerd in Nederland. En dan was er vorige zomer ook nog de miskraam, terwijl haar kinderwens zo groot is.
Zoa heeft gevoeld hoe ze haar zachtheid dreigde te verliezen in dit proces, maar ze heeft ook veel kracht vrij voelen komen. ‘De situatie met mijn partner vraagt mij in mijn grootsheid te stappen, mijn grootsheid te leven, alle shit aan te kijken en onze weg stap voor stap vrij te maken. Dan komen we bij elkaar’.
Zoa sluit ons gesprek af: ‘Het voelt zo oneerlijk, ik mag zelf overal heen, ik heb alle witte, westerse privileges om al mijn dromen te kunnen realiseren, terwijl mijn geliefde vooralsnog geen rechten heeft. Het is alsof er gesneden wordt in ons geluk, in onze basisbeginselen. Dat is heftig. Maar hoe dan ook, ik wil vanuit zachtheid leven en niet vanuit pijn. Mijn pijn hierin mag geheeld worden. Ik mag verzachten. Ik wil graag in een samenleving leven waarin onze heiligheid centraal staat, het heilige in vrouwen en in mannen. Ik geloof dat elke stap die ik zet, hier een bijdrage aan levert.’
Voor meer informatie: www.yonitempel.nl.
