Onlangs gaf ik een workshop op een tantrafestival waarbij ik het ritueel van de ‘open space’ begeleidde.
Weet je niet wat een open space is? Zoek dan via de tags onder dit bericht even naar de eerdere blogs hierover.
Na afloop van deze workshop kwamen meerdere mensen met complimenten naar me toe. ‘Wauw, dit heb ik echt nog nooit zo meegemaakt’. ‘Dank je wel, dit was de allereerste keer dat ik zo ontspannen in een intiem contact met een onbekende kon zakken’. En: ‘Wat een lef dat je deze werkvorm gebruikt, het was een super waardevolle ervaring voor me’.
Toch kon ik die complimenten niet echt ontvangen. Wellicht omdat ik tijdens de workshop wat getriggerd was geraakt. Ik had daardoor eigenlijk net voor mezelf geconcludeerd dat ik deze werkvorm maar niet meer moest inzetten tijdens festivals…
Intense ontmoetingen
Wat was er dan gebeurd?
De open space die ik net begeleid had, had een uur geduurd. Dat is aan de korte kant, maar dat zijn nu eenmaal de beperkingen tijdens een festival. In dat uur was een groot deel van de groep in intense, intieme ontmoetingen gegaan. Misschien kun je je er iets bij voorstellen: een grote groep mensen op de grote mat die intiem aan het knuffelen zijn, naast en op elkaar liggend, diep ademend en opgaand in een intense bubbel. Vele van hen bleven hierbij de gehele tijd bij dezelfde persoon of in hetzelfde groepje. Tegelijkertijd zag ik óok een paar mensen aan de zijkanten zoeken naar mogelijkheden om in contact te gaan, iets wat niet zo makkelijk ging. Met wel even voor de duidelijkheid: iedereen was gewoon met kleren aan en seksuele handelingen waren niet toegestaan.
Dit tafereel aanschouwende merkte ik op een gegeven moment een verkramping in mezelf op.
Wat was de trigger?
Laat ik het niet mooier maken dan het was, ik schoot op dat moment gewoon lekker in een paar oordelen. De kern daarvan was dat in mijn ogen een aantal mensen alleen leek erg snel te gaan voor kortetermijn-genot in contact met een selectief aantal andere deelnemers. Iets wat voor mij niet de kern van een open space is en ook niet van tantra…
Enkele van de overtuigingen die ik blijkbaar heb over wat een ‘goede open space’ is, zijn:
* Het is belangrijk om eerst goed in jezelf te zakken voordat je echt contact met een ander kunt maken.
* In een echte flow is er geen grijpen of afhouden, maar is er simpelweg ZIJN met wat er is.
* In een open space wisselen ervaringen zich af en is er een openheid naar steeds weer nieuwe ervaringen.
* Als je langere tijd in een ontmoeting blijft hangen, zit je waarschijnlijk in een vorm van gehechtheid en gehechtheid is een vorm van geconditioneerd gedrag waar je juist aan mag voorbijgaan.
* Het is een gemiste kans als een deel van de groep ‘de poorten sluit’ door op elkaar gericht te blijven en zo anderen bewust of onbewust buitensluiten.
Bleh, ik heb oordelen…
Ik merkte dus een aantal oordelen op terwijl ik de open space aanschouwde. iets wat ik niet fijn vond. Want liever ben ik natuurlijk in een sfeer van niet-oordelen.
En tegelijkertijd mag ik deze ervaring van oordelen serieus nemen, ik hoef dit stuk van mezelf niet af te wijzen en opzij te schuiven. Ik mag mezelf ook wel degelijk afvragen wat voor mij als begeleider de achterliggende gedachte van dit ritueel is en of ik in staat ben om dit duidelijk genoeg aan de deelnemers over te brengen.
Voorwaarden voor een goede open space
In een open space mag je bewustzijn brengen bij al je eventuele plannen, verwachtingen, doelen en gehechtheden en mag je je openen voor een staat van zijn waarin al die zaken naar de achtergrond verdwijnen. Een staat van non-duaal gewaarzijn waarin jij ‘het’ allemaal niet meer bedenkt en jij het niet meer ‘doet’. De doener verdwijnt en ‘het wordt gedaan’. Ook in het gewone leven is dat de staat van zijn die je in non-duale tantra steeds meer mag leven. Not my will, but thy will.
De centrale vraag is dus of je jezelf tijdens een open space kunt overgeven en mee laten nemen in de flow (‘the way’ in taoïsme)? En of je bewust kunt zijn op de momenten dat je merkt dat je in geconditioneerd gedrag terechtkomt (vaak: uitreiken of terugtrekken) en dan te kijken wat er gebeurt als je daar in liefde bij bent?
Om mensen dit te kunnen laten ervaren, is een aantal zaken volgens mij nodig:
* Een langer samenzijn waarbij ik de deelnemers eerst meeneem in een meditatieve sfeer waarbij ze (meer) in zichzelf zakken en waarin ze zich tegelijkertijd openen voor het ‘grotere geheel’ waaronder ook de groep. Op dagworkshops of in langere retreats gebeurt dit altijd, op festivals is dit een uitdaging.
* Een fysieke ruimte waarin er zowel een grote mat is als ook ruimte om te bewegen of om op jezelf te zijn zodat diverse mogelijkheden gefaciliteerd worden.
* Een groep ervaren mensen die al ervaring hebben met het ervaren van flow en non-dualiteit.
* Het bewustzijnsbelletje, iets wat ik tijdens het festival vergeten was te introduceren. Het af en toe laten klinken van een belletje kan er tijdens het ritueel voor zorgen dat mensen bewust weer even naar binnen gaan. Als je het belletje hoort, mag je namelijk invoelen op vragen als: Ga ik nog mee met de flow of ben ik plannetjes aan het uitvoeren? Wil ik eigenlijk al een tijdje van deze plek weg bewegen maar heb ik dat nog niet gedaan? Ben ik intussen gehecht geraakt aan de ontmoeting waar ik nu in zit en blijf ik vanuit een angst voor het onbekende hier hangen? Ben ik al een tijd op mezelf omdat ik vanuit angst voor afwijzing niet durf uit te reiken? Ben ik bewust van de Liefde die in en met iedereen hier kan stromen?
Wat ik deed?
Tijdens het aanschouwen van de open space tijdens het festival merkte ik dus een geraaktheid in mezelf op. Ik werd me hier bewust van, heb er mee geademd en heb er zachtjes iets over gedeeld met mijn assistent. Vervolgens merkte ik dat ik zachter werd en uiteindelijk de situatie kon accepteren zoals ie was.
Nou ja, bijna dan. Het belletje was ik vergeten te introduceren, dus dat kon ik niet gebruiken. Maar op een gegeven moment heb ik wel degelijk mensen via de microfoon uitgenodigd om bewust te voelen waar ze nu zaten en of er misschien ook een gehechtheid was die ze wilden loslaten. Waarna een deel van de groep inderdaad in beweging kwam en mensen aan de buitenkant ook iets meer de mogelijkheid konden pakken om in te stappen.
Bescheidenheid
Al met al was deze open space voor mijzelf een bijzondere leerervaring.
Het was interessant om de genoemde oordelen in mezelf op te merken. Dat gebeurt tijdens een retreat eigenlijk zelden, maar nu tijdens zo’n festival dus wel.
Daarnaast ben ik me achteraf gaan realiseren dat ik echt bescheiden en nederig mag zijn in mijn rol als facilitator. Ik kan denken dat ik weet hoe een ‘goede’ open space eruit hoor te zien en dat ik met een bepaalde vorm, zoals gebruik van het belletje, mensen de beste ervaring geef.
Maar mensen kunnen zo veel soorten ervaringen hebben en uiteindelijk weet ik helemaal niet wat ‘de beste ervaring’ voor iemand is. Dat bleek ook maar weer toen die complimenten achteraf kwamen.
Ja, ik vind het belangrijk om zorgvuldig te werken en te kijken hoe een open space de mogelijkheid biedt om tot diepere ervaringen van non-dualiteit te komen. Ik voel dus zeker wel een verlangen om mensen tijdens een open space zo’n ervaring mee te geven en ik mag ook best met een vinger in die richting wijzen.
Tegelijkertijd: iedere open space is uiteindelijk wat ie is. Zo simpel is het dan ook weer. Daarnaast kan ik als begeleider nooit bepalen hoe een ‘goede’ ervaring voor mensen er precies uit ziet. Daarin mag ik dus ook weer mijn ambities voor een groot deel loslaten.
En ook mag ik koesteren dat een open space ontzettend bijzondere ervaringen kan opleveren. Want dat heb ik intussen vaak genoeg teruggekregen om dat te geloven :).
Wat vind jij?
Heb jij wel eens een open space bij mij meegemaakt? Wanneer is deze werkvorm voor jou het meest waardevol geweest en waarom dan? Hoe zie je mijn rol erbij? Hoeveel interventie is welkom en waarom (wel of niet)? Moet ik deze workshop wel of niet tijdens festivals blijven aanbieden? En wat wil je er nog meer over delen? Ik ben echt heel benieuwd!
