Disclaimer vooraf: over kundalini kan ongelofelijk veel gezegd worden en tegelijkertijd misschien juist heel weinig. Er zijn heel veel definities van en visies op. Sommige leraren zijn van mening dat je er pas echt iets over kunt zeggen als je het sanskriet goed beheerst en allerlei oude bronnen hebt kunnen raadplegen. Vandaag de dag heeft de term nogal vrij spel gekregen. Onderstaande tekst is mijn persoonlijke visie maar moet zeker niet als ‘de waarheid’ worden opgevat.
In een tijd waarin kundalini yoga voor veel mensen intussen een bekende term is (nou ja, binnen onze spiri-wiri-bubbel dan…) en ook de kundalini awakening & activation workshops je op Hipsy om de oren vliegen, wordt de vraag ‘wat is kundalini nou precies?’ vaker gesteld (nb: de officiële spelling is kuṇḍalinī en कुण्डलिनी).
Is het spectaculair?
Kundalini kan gemakkelijk iets mysterieus en bijzonders lijken: een speciale kracht of energie die – als je geluk hebt – (verder) tot leven in jou gewekt kan worden, als je maar de juiste techniek leert en gebruikt. Wat dan tot spectaculaire ervaringen zou moeten of kunnen leiden.
In de visie van shaiva/shakta tantra (= non-duale shaiva tantra) is kundalini echter niets spectaculairs.
Dynamisch bewustzijn
Kundalini is volgens deze klassieke tantrastroming simpelweg het dynamische aspect van bewustzijn. Shiva staat voor ‘stil bewustzijn’ en shakti voor ‘dynamisch bewustzijn’. Shiva en shakti lijken twee, maar zijn in feite één. Uiteindelijk mag je herkennen dat je allebei altijd al bent.
De tantrameester Abhinavagubta schrijft hierover in zijn werk Tantraloka. Kundalini shakti, zoals ze ook wel wordt genoemd, wordt door hem gezien als de creërende, manifesterende component van bewustzijn die de kracht vormt achter werkelijk alle verschijningsvormen. Ze wordt ook wel de Godin zelf genoemd.
Het makkelijkst om je concreet iets bij deze creatieve, manifesterende kracht voor te stellen is om te denken aan de lente, waarin een bepaalde kracht er blijkbaar voor zorgt dat er van alles gaat groeien en bloeien. Maar ook ons eigen lichaam, onze gedachten, onze emoties, onze acties en ja, zelfs ook vaste materie: alles wordt aangedreven door en komt voort uit deze oer-levenskracht.
Meerdere kundalini’s
In de meeste teksten en visies wordt gesproken over één kundalini, zijnde een kracht die bij de meeste mensen half slapend onderin het bekken ligt. Bij het ontwaken kruipt ze dan langzaam omhoog, tot aan de kruin. Dan zou het proces van ontwaken voltooid zijn.
In klassieke shaiva tantra wordt echter over twee kundalini’s gesproken. Er is een bovenste kundalini in de kruin van het hoofd, die naar het hart moet worden gebracht en een onderste kundalini in de basis van het lichaam, die moet worden aangespoord om omhoog te stijgen. De bedoeling is dat deze twee kundalini’s elkaar ontmoeten en versmelten in het centrale energiekanaal en zo één kundalini worden. In een enkele tekst (van Abhinavagubta) wordt zelfs over drie kundalini’s gesproken, met ook nog eentje in het hart.
Deze visie van minimaal twee krachten is heel logisch, als je kijkt naar tantra als belichaamd spiritueel pad. In tantra gaat het er niet om (zoals wel in traditionele hatha yoga) om het lichaam te overstijgen en uiteindelijk op te gaan in een transcendente staat, maar om vanuit die transcendente staat óok gewoon (weer) op aarde te zijn, met beide benen op de grond.
Werken met kundalini
‘Werken met kundalini’ gaat in de visie van klassieke tantra volgens mij niet over ‘hard werken’ of over het forceren van een bepaalde energie. Eerder gaat het over het meer gevoelig worden van dat wat er allang in jou leeft, maar wat alleen nog herkend hoeft te worden.
Kundalini is volgens klassieke tantra daarmee niets gevaarlijks of engs. Het is immers een levenskracht die zoals gezegd allang in jou en in alles en iedereen om je heen leeft. Wel kun je haar wellicht nog meer gaan herkennen en daarmee toelaten. Dit is niet alleen een fysiek-energetisch proces, zoals het vaak gepresenteerd wordt, maar vooral ook een spiritueel proces. Je herkent wat je werkelijk bent (stil bewustzijn en dynamisch bewustzijn), je laat de natuurlijke levenskracht (weer) door je heen stromen en jouw ‘ik-je’ stapt daarmee meer en meer opzij. Zo kun je je steeds meer laten meevoeren met de flow van het leven en is het harde werken wat je tot dan toe wellicht hebt gedaan, voorbij. Je ‘bent’ simpelweg en het leven beweegt door jou heen.
Liever rustig aan
Het gaan herkennen (of: ontwaken) van kundalini hoeft totaal niet spectaculair, intens of groots te voelen. Het is zelfs fijner als dat niet het geval is en het proces langzaam gaat. Daarom dien je ook goed te voelen welke methoden bij je passen (áls je al een methode nodig hebt of wilt gebruiken). Het ontwikkelen van onderscheidingsvermogen zodat je intuïtief kunt voelen wat dienend voor jou is en wat niet, is een belangrijk onderdeel van het spirituele pad. Als het proces te snel gaat, kun je je echt een tijd ontwricht voelen. Dat hoeft niet per se slecht te zijn, maar kan wel intens zijn.
Methoden
Bij Bliss gaan we uit van de visie dat tantra je helpt om op allerlei (meestal subtiele) manieren blokkades in je systeem te doen oplossen; blokkades die tot dan toe de natuurlijke levensstroom nog (deels) tegenhouden. Denk daarbij aan meditaties met visualisaties, lichaamswerk (shaking), aanraking en het werken met mantra en klank. Over het algemeen benoemen we bij Bliss niet expliciet dat we ‘met kundalini werken’. Dit doen we o.a. om te voorkomen dat mensen er een te groot ding van maken en bijvoorbeeld te veel vanuit wilskracht er mee om gaan.
Mijn eigen rol als begeleider zie ik daarbij als bescheiden. Het werk ‘doet’ zich vanzelf en ik ben er vooral als spaceholder en beschermer, bijvoorbeeld als mensen er toch te geforceerd mee werken.
Ze was er altijd al
Kundalini is dus altijd al in je aanwezig geweest. Het feit dat je dit nu leest, wil zeggen dat je haar ook al herkent. Je interesse in dit pad en in dit onderwerp impliceert dat er al iets van herkenning of ontwaken is geweest. Je hebt ongetwijfeld al eens of vaker gedacht of gevoeld: er moet toch meer zijn in het leven?? En inderdaad, er is zó veel meer te beleven dan dat wat je op school of zelfs ook in een religie hebt geleerd. Mystieke stromingen zoals tantra (en tao, soefisme, shamanisme) erkennen dit allemaal. Alles is er al, het is alleen maar een kwestie van dat zien en blijven zien.
Niet iedereen is enthousiast
Goed om te weten: er zijn ook mystieke stromingen die juist wegblijven van het werken met kundalini omdat zij het zien als een krachtige energie die ook gevaarlijk (té krachtig) kan zijn. En binnen klassieke tantra zijn er ook stromingen die stellen dat je alleen onder begeleiding van een verlichte meester hiermee zou mogen werken. Er bestaat dus niet één visie hierop. Voel zelf wat voor jou klopt en blijf je er van bewust vanuit welke intentie je aandacht aan deze energie geeft. Mijn advies is om dat vooral een zachte, liefdevolle, uitnodigende aandacht te laten zijn, zonder enige forcerende intentie.
Tot slot
Tot slot zul je moeten accepteren dat het werkelijke mysterie dat kundalini is, ten diepste niet met de mind te begrijpen valt. Je kunt haar zeker ervaren, maar écht begrijpen zul je haar nooit.
Bliss arises when you surrender to the unknown.
Vragen?
Stuur even een mailtje: wendy@blissyourbody.nl.
Kijk in onze agenda naar al onze aankomende events om zelf te ervaren hoe wij met kundalini ‘werken’.
