Tantra is een lichaamsgericht spiritueel pad dat je helpt om bewust en vrij te leven. Dit pad van bevrijding kent echter ook risico’s en het is goed om die helder te hebben.
Bevrijding via neo-tantra
De meeste tantra die vandaag de dag in workshops en retreats wordt aangeboden, noemen we neo-tantra.
In deze moderne stroming, die rond 1900 in het Westen is ontstaan, ligt de nadruk meestal op lichamelijkheid, ontmoeting, intimiteit en het werken met seksuele energie. Op een concrete, ervaringsgerichte manier laat deze vorm van tantra je ervaren hoe fijn en bevrijdend het is om vrij te bewegen, te ademen, te dansen, te schudden, geluid te maken, aan te raken, aangeraakt te worden en je levensenergie meer te laten stromen. Ook laat het je voelen hoe het is als je beperkende overtuigingen over je lichaam, intimiteit en seksualiteit kunt loslaten en je jezelf gaat toestaan om voluit te genieten van het leven, je lichaam en je zintuigen.
Hoe spannend of ongemakkelijk een eerste tantra workshop of training soms ook (even) is: wie de bevrijdende effecten van tantra eenmaal heeft ervaren, wil zelden meer terug naar hoe het daarvoor was.
Risico’s
Neo-tantra helpt je dus om je natuurlijke vrijheid en levensstroom te (her)ontdekken. Toch schuilen er ook wat risico’s in deze benadering.
⇒ Veel focus op het ‘ik’
Zo ligt in veel neo-tantra workshops de nadruk sterk op jou als individu: jouw wensen, jouw vrijheid, jouw geluk, jouw beleving van seksualiteit… Dit sluit natuurlijk goed aan bij onze individualistische westerse samenleving, maar als je alleen maar bezig bent en blijft met het behagen van jouw ‘ik-je’ kun je de diepere verbinding met het grotere geheel—de natuur, de gemeenschap en het spirituele— gemakkelijk vergeten.
⇒ De drang naar ‘beter’ of ‘anders’
Daarnaast gaan veel mensen tantra beoefenen in de hoop dat hun leven beter wordt. Ze willen bijvoorbeeld dat de seks beter wordt, dat ze meer gaan voelen in hun lichaam, dat ze meer zingeving in het leven gaan ervaren of dat ze emotionele blokkades kunnen loslaten. Dat zijn allemaal prachtige, menselijke verlangen. Echter, als je er continu naar streeft dat de dingen ánders moeten in je leven en je dus meer in de toekomst dan in het nu leeft, dan kan dit uiteindelijk juist onrust en onvrede creëren. Eckhart Tolle is geen tantrika, maar hij zegt dat natuurlijk ook: werkelijke bevrijding zit nu juist in acceptatie van wat er nú is.
Bevrijding via klassieke tantra
Klassieke tantra* heeft een andere kijk op bevrijding.
Deze vorm van tantra (die ook weer allerlei substromingen kent) is waarschijnlijk rond 500 CE in India ontstaan. Het richt zich minder op de ontmoeting met de ander en meer op de ontmoeting met je zelf. Waarbij we het woord ‘zelf’ gelijk tussen aanhalingstekens kunnen zetten. Tantra stelt namelijk: ten diepste ben jij niet de ‘zelf’ of ‘ik’ die je dacht te zijn, met je naam, gedachten, gevoelens, herinneringen of verlangens. In wezen ben je bewustzijn dat zich kenbaar maakt in een specifieke vorm. En dat geldt niet alleen voor jou, maar ook voor alles en iedereen om je heen.
Volgens deze visie zorgt een sterke identificatie met je ‘ik’ (ego, persoonlijkheid) bij bijna alle mensen voor existentieel lijden. Die ‘ik’ ervaart zichzelf namelijk op een diep niveau als afgescheiden, niet heel en niet compleet. Dit veroorzaakt een voortdurende zoektocht naar externe bevestiging, meer liefde of diepere verbindingen. Echter, deze zoektocht houdt het gevoel van gemis juist in stand. Je hebt het vast al vaker gehoord: al dat harde werken om het geluk buiten jezelf te vinden; het werkt op de lange termijn niet.
Klassieke tantra helpt je om diep te rusten in het besef dat alles in jezelf al aanwezig is en dat je in de kern altijd al één bent met alles en iedereen. Dat is het ultieme inzicht en de ultieme vorm van bevrijding.
Tantra en seks
Een voorbeeld. Veel mensen beginnen met tantra omdat ze hopen op een leuker seksleven.
En ja, neo-tantra kan je zeker helpen om je vrijer te gaan voelen, ook in bed, en om meer te genieten van intimiteit en seksualiteit. Echter, als je de hele tijd doelgericht bezig gaat met dat de dingen beter of anders moeten in bed, dan is het de vraag of dat zo fijn is. Voor jezelf en/of voor je partner.
Klassieke tantra erkent daarnaast dat alles vergankelijk is. Dus op een dag zal ook de goede seks wegvallen. Misschien omdat je hormoonspiegel (of die van je partner) verandert, een van jullie langdurig ziek wordt, omdat er iets ingrijpends gebeurt in je leven of omdat een relatie eindigt. En wat dan? Stort je wereld dan in en draai je jezelf vast in complete frustratie en diep lijden omdat je verlangens (al dan niet tijdelijk) niet vervuld kunnen worden?
Volgens klassieke tantra zit de ultieme bevrijding van een mens niet in het nastreven van piekervaringen (waaronder goede seks), maar in het volledig accepteren van hoe het in het moment (hier en nu) is. Het nodigt je uit om in ieder moment aanwezig te zijn en te voelen wat er te voelen valt. De ene keer is dat opwinding, de andere keer weerstand of verdriet en weer een andere keer helemaal niets. Juist dit aanwezig zijn bij wat er gevoeld wordt, kan – na de nodige oefening – een diep gevoel van rust, vervulling en vrijheid geven.
Overigens wil ‘acceptatie van wat er is’ niet zeggen dat je een passief wezen wordt dat alleen maar op de bank kan zitten. Als de impuls ontstaat om naar een tantra workshop te gaan, een nieuwe hobby te starten of je partner te verleiden tot een fijne ontmoeting, dan kan die gewoon gevolgd worden. Als je leeft in een bevrijde staat van zijn, dan zitten er weinig verhalen in je hoofd waardoor je de natuurlijke flow van het leven gemakkelijk kunt volgen. Of beter gezegd: jij bént die flow. Of nog beter gezegd: er is alleen maar ‘de flow’.
Maar hoe weet je nou of een impuls voortkomt uit een existentiële leegte in jezelf of dat het om een natuurlijke beweging van de levensstroom gaat? Het spirituele tantrapad zal je helpen om beetje bij beetje het gevraagde onderscheidingsvermogen te ontwikkelen en met vallen en opstaan zul je hier steeds meer helderheid op krijgen.
Bevrijding kost tijd
Het prachtige proces van bevrijding is in beide tantrastromingen geen quick-fix. Het is voor de meeste mensen een lange weg van vallen en opstaan waarin je gaat van acceptatie naar weerstand naar extase naar verdriet naar vreugde naar wanhoop, terug naar acceptatie enzovoort…
En toch, langzamerhand ga je voelen dat er structureel iets in beweging is gezet, waardoor jij steeds meer kunt rusten in Zijn.
Nog steeds vol levenslust, afgewisseld met momentjes van wanhoop.
Maar je komt steeds meer thuis.
Thuis in jezelf, waar alles goed is zoals het is.
Je glimlacht.
Je bent vrij doordat er geen ‘jij-identificatie’ meer is.
En de grote grap is: je was áltijd al vrij, alleen zag je het nog niet.
Tantra bij Bliss
In de tantra workshops en trainingen van Bliss Your Body, zoals de Intensive Tantra Training, maak je kennis met allerlei technieken uit zowel neo-tantra als klassieke tantra. Bij ons gaat tantra dus over bevrijding in brede zin. Je mag je verlangens helemaal voelen, toestaan en onderzoeken of ze vervuld kunnen worden. Maar we bieden je ook tools om te ontdekken hoe je de energie die ónder je verlangen ligt creatief kunt gebruiken en ook helemaal oké kunt zijn als je verlangens niet vervuld worden. Wetende dat alles er altijd al is en dat jij – deep down – al helemaal vervuld, heel en compleet bent.
Voel je welkom, of je nu nieuw bent in tantra of al ervaring hebt, bij een tantraworkshop in Utrecht of bij een retreat elders in het land om je ‘zelf’ op een diep niveau te (her)ontdekken.
Do not go to the garden of flowers!
O Friend! go not there;
In your body is the garden of flowers.
Take your seat on the thousand petals of the lotus,
and there, gaze on the Infinite Beauty.
_
Excerpt from: “Songs of Kabir” by Kabir.
* Bij Bliss Your Body werken we vanuit non-duale shaiva tantra. Dat is dus de hindoeïstische stroming en niet de boeddhistische.
NB Bovenstaande geeft uitleg in een notendop. Er is nog zoveel meer te zeggen over dit pad en tegelijkertijd zullen woorden altijd tekort schieten…
