De kans is groot dat jij, net als ik, in deze tijd meer uitdagingen dan anders tegenkomt. Mogelijk herken je je in een of meerdere van onderstaande situaties:
- Je bent veel alleen en mist fysieke aanraking.
- Je bent alle dagen met het hele gezin thuis en probeert thuiswerken te combineren met homescholing.
- Je werkt in een vitaal beroep en loopt de benen uit je lijf, in te warme beschermende kleding of juist zonder bescherming terwijl je die wel zou willen.
- Je kunt het werk dat je graag doet, momenteel niet doen.
- Je weet niet of je onderneming het wel gaat redden, met doorlopende uitgaven en (bijna) geen inkomsten meer.
- Je bent extra kwetsbaar, bijvoorbeeld door een chronische ziekte, en zit daarom in strikte zelfisolatie, niet wetende hoe lang dat nog gaat duren.
- Je bent ziek, voelt je hondsberoerd en weet niet hoe deze ziekte bij jou gaat verlopen.
- Een dierbare van je is ernstig ziek en je weet dat je geen afscheid meer kunt nemen.
Wat is jouw eerste reactie?
Mensen kunnen verschillend reageren op uitdagingen, stress en spanning. Heel simpel gezegd heb je mensen die in actie schieten en mensen die verlamd raken en dus niets meer doen. In een relatie is het vaak zo dat de ene partner actief aan de slag gaat en de andere partner stiller wordt en meer naar binnen gaat. ‘Les extrèmes se touchent…’
Vandaag zag ik ineens een interessante link met het feit dat tantra twee sporen kent die hier wel wat op lijken: namelijk enerzijds acceptatie en anderzijds actie. Deze twee sporen, waarvoor je ook wel de termen shiva en shakti zou kunnen gebruiken, licht ik hieronder toe.
Drie doelen
Aan de ene kant nodigt tantra je uit om helemaal te zijn met wat er is, de werkelijkheid in al z’n kleuren volledig te omarmen en niets ánders te willen. Dit sluit aan bij het belangrijkste doel van tantra: ontwaken.
Ontwaken houdt in dat je ten volste rust in dat wat je wérkelijk bent: je essence nature (ware zelf, bewustzijn, kern, centrum…). Als jij je realiseert dat je niet je gedachten, emoties, zelfbeelden bent, maar puur bewustzijn (essentie), dan hóeft er niets anders. Je accepteert dat wat er is. Het is níet zo dat je je in een staat van ontwaakt-zijn altijd lekker of goed voelt. Wel kun je simpelweg zijn met wat er is. Vormen van meditatie waarin je bent met wat er is, zonder iets te willen veranderen, noem ik zijns-meditaties. Een andere passende term zou shiva-meditaties kunnen zijn.
Dit is echter niet het hele verhaal. In tantra gaat het óok om het integreren van dit inzicht (= wat jij in wezen bent) in je dagelijks leven. Dit doel hangt samen met bevrijding. Jij mag bevrijd worden van al je overtuigingen, verhalen, zelfbeelden die je in je dagelijks leven (meestal onbewust) inzet en van al het lijden dat hierdoor veroorzaakt wordt. Het meeste lijden is namelijk mind-created.
De ervaring leert dat voor deze bevrijding bij de meeste mensen méér nodig is dan alleen maar stil op een kussentje zitten en je realiseren dat je in wezen al die overtuigingen, zelfbeelden etc. niet bent. Bij de meeste mensen is hier toch (ook) ‘werk’ te doen en vaak zelfs vele jaren. In tantra zijn er allerlei meditaties en oefeningen die je hierbij kunnen helpen. Dit noem ik actieve meditaties of shakti-meditaties.
Tot slot heeft tantra nog een derde, uniek doel. Dat is namelijk: genieten van het leven, een goed leven leiden. Ook bij dit doel past een zekere vorm van actie. Hierbij werk je, net als bij het vorige doel, met wat in tantra de bodymind genoemd wordt. Je kunt op dat niveau allerlei dingen doen om je leven draaglijker of wellicht zelfs heel fijn te maken. Het is alleen niet de bedoeling dat je denkt dat je op dit niveau met je essence nature werkt. Aan jouw essentie hoeft immers nooit gewerkt te worden, dat kán zelfs niet eens.
De paradox van de twee sporen
Al met al heb je dus te maken met twee sporen in tantra. Enerzijds gaat het om acceptatie en om ‘zijn met wat er is’. Anderzijds geeft tantra je allerlei technieken om jezelf krachtiger te maken en je situatie te verbeteren. Ik noem het een paradox (schijnbare tegenstelling) omdat deze twee sporen wel degelijk samen kunnen gaan.
Belangrijk is dat je de verschillende doelen (ontwaken/integratie & bevrijding/genieten) en middelen (zijn versus doen) helder hebt en dat je deze bewust inzet. Dit vraagt de ontwikkeling van een helder onderscheidingsvermogen, een belangrijke kwaliteit op het spirituele pad.
Hoe is het intussen met mij?
Zoals ik in mijn twee vorige blogs beschreef, was de eerste week na het ingaan van de corona-maatregelen voor mij zeer turbulent. Er kwamen allerlei angsten naar boven die in eerste instantie zeer verlammend werkten. Mijn zenuwstelsel ging volledig op slot en ik was nauwelijks in staat om iets van meditaties te doen. Mijn vaste ochtend practice deed ik wel, maar bijna in bevroren toestand…
Na een paar dagen werd ik echter rustiger (wellicht misschien toch omdat ik doorging met mijn vaste meditatie-beoefening) en in de tweede week kwam er een diepe ontspanning die nauwelijks meer is weggegaan. De verlamming was weg, er ontstond veel creatieve energie die ik in nieuwe online workshops heb gestopt en ik kon weer goed slapen. Beter dan eerst zelfs. Ik kon ook weer onderzoeken wat goed voor me is en daar naar handelen. Dingen die mij blijken te helpen, zijn bijvoorbeeld:
- mijn werk en acceptatie van de nieuwe vorm die het nu heeft
- iedere ochtend mijn vaste meditatie practice met stille én actieve meditaties
- activiteiten waarbij ik mijn lichaam voel: dansen, ademen, gezond eten, vrijen (yes, we’re back – over dit proces heb je nog steeds een blog van me tegoed…) en iedere dag minimaal een uur wandelen
- vertrouwen dat geld wil stromen, dus ondanks onzekere financiële tijden toch een paar dingen aankopen die ik echt belangrijk vind (waaronder een paar online cursussen)
- regelmatig de voeten en schouders van de kinderen masseren (die schouders zitten natuurlijk lekker vast van al het beeldschermwerk) om hen het fysieke contact te geven dat zo belangrijk is
- vrijwilligerswerk waaronder het regelmatig bellen van een (onbekende) oudere die alleen is
Overigens zijn er ook dingen die ik (nog) doe waarvan ik weet dat ze me níet helpen. Denk aan het eten van te veel chocoladekoekjes (resultaat: onrustige huid), het lezen van te veel complotverhalen of boze discussies op facebook en überhaupt het te veel proberen uit te denken van van alles en nog wat. Ja, ik weet het: uit m’n hoofd en in m’n lijf, maar dat lukt echt niet altijd.
Wat werkt voor jou?
Hoewel een kula (= een groep van mede-tantrika’s) je erg kan helpen, is tantra toch vooral een individueel pad. Jij moet dus, al dan niet met hulp van een leraar, zelf uitzoeken en uitproberen wat voor jou werkt.
Enkele suggesties die ik kan doen:
- actieve dingen zoals dans, springen, schudden, sporten, actieve meditaties (Osho!), actieve ademhalingsoefeningen
- rustige dingen zoals zijns-meditatie, uitrusten, jezelf zacht aanraken of laten aanraken, hartopenende meditaties, rustige ademhalingsoefeningen
- de natuur opzoeken
- contact met andere mensen zoeken of juist afstand nemen en op jezelf zijn
- je wensen of juist je grenzen voelen en uitspreken
- mentale/emotionele prikkels waaronder veel het nieuws volgen vermijden
- mantra’s zingen en waarmee de kwaliteit van een deity (goddelijk wezen) buiten of in jezelf aanroepen
- als niets helpt: prayer (lieve god, ik weet het écht niet meer, het lukt me niet alleen, please help…)
Als het gaat om de typische (tantra)meditaties, dan weet ik dat voor sommige mensen alleen maar zijns-meditatie werken. Als je structureel veel weerstand voelt bij het doen van actievere meditaties, waarbij je onder andere visualisatie, ademhaling, beweging en focus combineert, dan is tantra wellicht niet jouw pad. Andere spirituele stromingen die alleen zijns-meditaties gebruiken, passen dan waarschijnlijk beter bij je.
Als jij echter (alleen maar) zweert bij actieve meditaties, dan kun je voor jezelf onderzoeken van waaruit deze beweging komt. Is het alleen maar ‘ik wil me lekkerder voelen!’ (iets wat overigens helemaal legitiem is). Of voel je in jezelf óók een verlangen om meer en meer te rusten in je essence nature? In dat geval kan het goed zijn om ook zijns-meditaties aan je practice toe te voegen.
Ha Wendy, bedankt voor je blog!! Ik zat even helemaal vast en was erg labiel. Ik was even vergeten waar tantra over ging. Dit kwam op het juiste moment.
Ps; wat bedoel je met zijnsmeditatie?
Hai Monica,
Mooi om te horen. Zijnsmeditatie zijn voor mij vormen van meditatie waarbij je alleen maar bent met wat er is. Ik denk dat het de vorm van meditatie is waarvan (buiten tantra) de meeste mensen vinden dat het meditatie is :).
Je bent simpelweg met wat er is aan gedachten, sensaties, stilte, emoties. Dit in tegenstelling tot actieve (tantra)meditaties waarbij je bijv. energie in een bepaalde richting stuurt met je aandacht, of met visualisaties werkt. Daar ‘doe’ je iets.
Liefs, Wendy